خواص شگفت انگیز توت خشک
توت یکی از میوه های پرطرفدار تابستانی است که با توجه به فصلی بودن و خواص دارویی، نوع خشک آن نیز پرمصرف است. شاید شما هم در دوران کودکی، در فصل امتحانات آخر سال و در راه خانه تا مدرسه از شاخه های فروتن و سخاوتمند درختان توتی که در کوچه ها بودند آویزان شده باشید. توت تازه، میوه ی آب دار و شیرینی ات که آدم دوست دارد آن را مشت مشت بخورد، و توت خشک خوراک بسیار مناسبی برای چای است. اما توت چیزی جز این است و یک خوراکی مفید و سودمند است که سرشار از انواع ویتامین ها، مواد معدنی، ریز مغذّی های خوراکی و ترکیبات شیمیایی گیاهی می باشد. میوه توت در رنگ های مختلف سفید، سیاه و قرمز وجود دارد که این تغییر رنگ ناشی از تفاوت در خواص آنتی اکسیدانی آنهاست.
تا 88% از محتوای توت تازه را آب تشکیل می دهد و مابقی شامل 9.8% کربوهیدرات، 1.7% فیبر، 1.4% پروتئین و 0.4% چربی است. اما از آنجایی که توت در طول سال بیشتر به صورت خشک مصرف می شود، لازم است ارزش تغذیه ای توت خشک را مدنظر داشته باشیم که شامل 70% کربوهیدرات، 14% فیبر، 12% پروتئین و 3% چربی می باشد.
کربوهیدرات موجود در توت شامل قندهای ساده از قبیل گلوکز و فروکتوز، و مقداری فیبر و نشاسته است. فیبر خوراکی توت، عمدتاً از نوع پکتین و لیگنین، در سلامت دستگاه گوارش و کاهش کلسترول خون نقش دارد.
مهمترین ویتامین ها و مواد معدنی موجود در توت عبارتند از:
ویتامین C موجود در توت با تحریک تولید گلبول های سفید که سربازان دفاعی بدن هستند، باعث استحکام این سدّ دفاعی بدن می شود. این ویتامین در سلامت پوست و بسیاری از مکانیزم های سلول های بدن نقش دارد.
آهن بخش مهمی از مولکول هموگلوبین است که وظیفه ترابری اکسیژن بین ریه و سلول های بدن را بر عهده داشته و از این رو در تامین انرژی بدن و حفظ حیات سلول ها نقش تعیین کننده ای دارد. دریافت مقدار کافی آهن برای فراد مبتلا به کم خونی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
ویتامین K به خاطر نقش مهمی که در انعقاد خون دارد، شناخته شده است اما تاثیر آن در متابولیسم استخوان نیز مهم است.
پتاسیم باعث افزایش توانایی ارتجاعی رگهای خونی و کاهش سختی عروق شده و از این رو در کاهش فشار خون نقش مهمی را ایفا می کند.
ویتامین E مهمترین آنتی اکسیدان محلول در چربی بدن است و با رادیکال های آزادی که به ساختارهای دارای چربی سلول ها آسیب می رسانند مبارزه می کند. با توجه به این ویژگی، ویتامین E دارای اثر ضد التهابی قوی و به خصوص کاهش نشانه های بیماری هایی مثل آسم، اوستئوآرتریت و روماتوئید است. همچنین ویتامین E خطرپذیری ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش داده، شدت و فراوانی علایم یائسگی در زنان را تخفیف داده، و از پیشرفت عوارض دیابت جلوگیری می کند. ویتامین E یکی از مهمترین آنتی اکسیدان های موجود در ذرات کلسترول است که از اکسید شدن کلسترول توسط رادیکال های آزاد جلوگیری می کند. ذرات کلسترول فقط در صورت اکسید شدن، به دیواره رگها می چسبند و در نهایت باعث تصلب شرایین، انسداد عروق و سکته قلبی می شود. ویتامین E نقش بسیار مهمی در حفاظت از قلب در برابر بیماری های قلبی عروقی دارد.
توت دارای ترکیباتی است که باعث سلامت قلب و کاهش کلسترول بد خون می شود. همچنین بر اساس برخی مطالعات، ترکیبات موجود در توت از تشکیل چربی در کبد ممانعت به عمل آورده و در درمان کبد چرب نقش دارند.
بیشتر افراد مبتلا به دیابت عادت دارند به جای قند، توت مصرف می کنند. این امر در وهله اول به دلیل وجود قند فروکتوز در توت است که مضرات ساکارز را برای دیابتی ها ندارد. اما اخیراً ثابت شده که در توت ترکیبی به نام DNJ وجود دارد که مانع از تجزیه کربوهیدرات ها در دستگاه گوارش می شود. این ترکیب، آنزیمی را در روده فعال می کند که باعث می شود پس از صرف غذا، سطح قند خون به صورت ناگهانی افزایش پیدا نکند.
آنتی اکسیدان های موجود در توت، مسئول خواص بی شمار و همچنین رنگ های زیبای آن هستند. مهمترین آنتی اکسیدان های توت شامل موارد زیر است:
⦁ آنتوسیانین ها نقش مهمی در جلوگیری از اکسید شدن مولکول های LDL دارند و از همین جهت در سلامت دستگاه قلبی عروقی اهمیت دارند.
⦁ سیانیدین ها مسئول اصل رنگ دهی به توت هستند.
⦁ کلروژنیک اسید، ترکیبی است که در بسیاری از سبزیجات و میوه ها نیز وجود دارد.
⦁ راتین Rutin در جلوگیری از بیماری های مزمنی از قبیل دیابت، سرطان و بیماری های قلبی نقش دارد.
⦁ میریستین Myricetin در برابر ابتلا به برخی انواع سرطان نقش بازدارندگی دارد.