در معرفی خواص شگفت انگیز تخم کتان مهمترین دلیل معروف شدن تخم کتان، این است که این دانه کوچک غنی ترین منبع گیاهی چربی امگا 3 یا آلفا لینولنیک اسید (ALA) می باشد. اما بذر کتان باعث افزایش سلامت دستگاه گوارش،شفاف شدن پوست، کاهش اشتها، تنظیم سطح هورمونی بدن، مقابله با سرطان، کمک به کاهش وزن می شود؛ و این همه تازه شروع ماجراست. تخم کتان در صدر خوراکی های دارای لیگنان (نوعی ترکیب ضد سرطان) است و نزدیکترین رقیب تخم کتان در رده بندی مقدار لیگنان، کنجد است که هفت برابر لیگنان کمتری دارد.
سلامت پوست
چربی ها و ویتامین های گروه B موجود در تخم کتان، در سلامت پوست، مو و ناخن دخالت داشته و از خشکی و پوست پوست شدن آن جلوگیری می کند. همچنین مصرف تخم کتان می تواند نشانه های آکنه و اگزما را برطرف کند. تخم کتان در جلوگیری از سندرم خشکی چشم نیز نقش دارد.
تقویت سیستم ایمنی.
آلفا لینولنیک اسید alpha linolenic acid و لیگنان ها، باعث کاهش التهاب و افزایش عملکرد سیستم ایمنی بدن هستند. مصرف تخم کتان به افرادی که به بیماری های خودایمنی مانند آرتروئید روماتوئید، پسوریاسیس و لوپوس مبتلا هستند توصیه می شود. همچنین لیگنان ها اثر ضد باکتریایی و ضد ویروسی داشته، و مصرف منظم تخم کتان می تواند به کاهش سرماخوردگی و انفلوانزا منجر شود. ترکیبات فنولی به رشد جمعیت های باکتری های مفید روده نیز کمک می کنند و باعث از بین رفتن میکروب های دستگاه گوارش می شوند.
کاهش وزن.
مصرف تخم کتان با تنظیم سطح قند خون باعث تنظیم پاسخ انسولینی بدن می شود و از افزایش بافت چربی جلوگیری می کند. همچنین اگر شما نیم ساعت قبل از صرف غذا، تخم کتان بخورید مطمئناً خیلی کمتر غذا خواهید خورد؛ زیرا تخم کتان در معده شما تا پنج برابر باد کرده و حجم مهمی از معده را اشغال می کند.
تنظیم سطح هورمونی.
در تخم کتان ترکیباتی به نام لیگنان وجود دارد که برای تمام زنان از جوان تا سالمند، از فواید بسیاری برخوردار است. تنظیم چرخه هورمونی، کاهش بی نظمی در قاعدگی، کاهش عوارض دوران پیش یائسگی و یائسگی، کاهش خطر پوکی استخوان و بیماری های قلبی عروقی از مهمترین فواید آن است. همچنین تنظیم دوره هورمونی در زنان، نقش به سزایی در کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه دارد. پس از یائسگی، سطح استروژن در بدن زنان کاهش می یابد و خطر ابتلا به بیماری هایی نظیر سرطان سینه و پوکی استخوان افزایش می یابد؛ اما لیگنان موجود در تخم کتان با خاصیت استروژنیک خود، بدن را مجدداً به حالت پایدار باز می گرداند. در حقیقت مصرف تخم کتان برای زنان یائسه، می تواند جایگزین مناسب هورمون درمانی باشد.
تقویت استخوان.
مصرف تخم کتان ضمن کمک به حفظ بافت استخوانی، در افزایش توده استخوان و جلوگیری از پوکی آن نقش دارد.
ضد سرطان.
آنتی اکسیدان های متفاوتی که در تخم کتان وجود دارند، با رادیکال های آزاد مقابله می کنند و بر اساس مطالعات ثابت شده که نه تنها در جلوگیری از سرطان سینه و سرطان روده بزرگ نقش دارند؛ بلکه در روند درمان این بیماری ها نیز دخالت مثبت دارند. ترکیبات پلی فنولی به نام لیگنان، از مهمترین آنتی اکسیدان های موجود در تخم کتان هستند.
سلامت قلب.
خواص شگفت انگیز تخم کتان فیبر خوراکی تخم کتان، با گیر انداختن چربی و کلسترول موجود در دستگاه گوارش، از جذب آن ممانعت به عمل می آورد. همچنین نوع دیگری از فیبرهای موجود در تخم کتان، صفرا را در کیسه صفرا گیر می اندازند. این صفرا سپس به دستگاه گوارش ترشح می شود و به کاهش کلسترول کمک می کند. تخم کتان باعث کاهش سطح کلسترول بد خون، افزایش سطح کلسترول خوب خون و کاهش فشار خون می شود و از این رو در کاهش خطرپذیری ابتلا به بیماری های قلبی عروقی نقش مهمی دارد.
سلامت گوارش.
مصرف تخم کتان نسبت به روغن آن، به دلیل وجود فیبر خوراکی در آن از فواید بسیار بیشتری برخوردار است. فیبر خوراکی علاوه بر کمک به سلامت دستگاه گوارش، در تسهیل حرکت مواد در طول روده، جلوگیری از یبوست، کاهش سطح کلسترول و قند خون نقش دارد. در تخم کتان ترکیبات موسیلاژی وجود دارد، که نوعی فیبر محلول در آب است. این ترکیبات مانع از خروج سریع غذا از معده به روده شده، و بدین ترتیب باعث افزایش جذب ریزمغذّی های آن می شود. همچنین انواع دیگر فیبر خوراکی در تخم کتان، در سلامت روده بزرگ،کاهش چربی و کاهش اشتها نقش دارند.
عوارض جانبی
مصرف بیش از حد تخم کتان می تواند معده درد، نفخ، اسهال و درد در ناحیه شکم به دنبال داشته باشد.
کاهش سرعت لخته شدن خون، یکی از عوارض مصرف بیش از حد تخم کتان است؛ که ممکن است برای کسانی که داروهای رقیق کننده خون از قبیل آسپرین و کومادین مصرف می کنند مشکل ایجاد کند.
مصرف مقدار زیاد تخم کتان برای زنانی که اختلالات هورمونی دارند، به دلیل احتمال تداخل با اثرات استروژن توصیه نمی شود.
بهتر است زنان باردار و شیرده، زیاد تخم کتان نخورند.
تداخل با داروهای خوراکی، بروز واکنش های آلرژیک، انسداد روده، مشکلات تیروئیدی، و تشدید بیماری در افراد مبتلا به یبوست؛ از مهمترین موارد احتیاط در مصرف تخم کتان است. توصیه شده که تخم کتان را پس از آسیاب کردن بخورید و از مصرف تخم کامل آن خودداری کنید.