برگه زردآلو و قیسی . تابستان با میوه های رنگارنگی که دارد، فصل خوردنی های خوشمزه است. زردآلو یکی از پرطرفدارترین این میوه هاست که هم میوه تازه و هم برگه خشک شده آن خوش خوراک است و جالب اینجاست که حتی مغز هسته آن نیز خاصیت دارد. زردآلو معمولاً به عنوان میان وعده و یا تنقلات روزانه مصرف می شود و برخی نیز عادت دارند برگه زردآلو را به صورت ترکیب با آجیل (مثل آجیل شب یلدا و جهارشنبه سوری) می خورند.
همانطور که از ظاهر و رنگ زردآلو پیداست، در نگاه اول می شود حدس زد که سرشار از بتاکاروتن است. زردآلو منبع غنی آنتی اکسیدانها است. بعضی از این آنتی اکسیدان ها، همان ویتامین های معروف هستند و برخی دیگر، آنتی اکسیدان های منحصربفردی هستند که کمتر در سایر خوراکی ها یافت می شود. در زردآلو مقدار زیادی آنتی اکسیدان های ویتامین A، ویتامین C، ترکیبات فنولی از قبیل فلاوونوئیدها وجود دارد. آنتی اکسیدان ها نقش بسیار مهمی در سلامت بدن ایفا می کنند. این ترکیبات با رادیکال های آزاد و مولکول های خطرناکی که به سلول های بدن آسیب می رسانند مقابله کرده و موجبات حذف ترکیبات سمی از بدن را فراهم می کنند.
کاروتنوئیدها و گزانتوفیل ها از ترکیبات مهم موجود در زردآلو، در سلامت چشم، محافظت از شبکیه و تقویت قوای بینایی نقش دارند. همچنین این ترکیبات در پیشگیری از پیرچشمی دخالت دارند.
اگر اهل چای سبز هستید، حتماً نام کاتچین ها، گروهی از ترکیبات گیاهی مفید موجود در برگ چای سبز را شنیده اید. زردآلو منبع خوبی از کاتچین ها است که اثر ضد التهابی قوی دارند. اثر ضدالتهابی در بدن از اهمیت بالایی برخوردار است، برای مثال عدم التهاب عروق خونی، از تخریب رگ ها جلوگیری کرده و ضمن تسهیل جریان خون به کنترل فشار خون کمک می کند.
حتما یادتان هست که از بچگی و با شروع فصل تابستان، خوردن میوه های نوبرانه از جمله زردآلو یکی از سرگرمی های ما بود. اما مادران همیشه نگران بودند که ما اسهال نشویم. علت اسهال ناشی از مصرف زیاد زردآلو، وجود مقدار زیاد فیبر در آن است. درست است که فیبر خوراکی زردآلو فواید زیادی دارد: از جمله کمک به کاهش سطح کلسترول خون، تقویت دستگاه گوارش، جلوگیری از یبوست، تسهیل حرکات روده بزرگ، پیشگیری از سرطان کولون، کمک به مدیریت وزن مناسب، جلوگیری از افزایش وزن؛ اما مصرف زیاد فیبرهای خوراکی باعث اسهال می شود.
مصرف زردآلو و برگه زردآلو برای زنان باردار بسیار مفید و سرشار از خاصیت است. زنان باردار باید به این نکته توجه داشته باشند که هر آن چه می خورند، در حقیقت غذای خودشان و نوزادشان است. پس با مصرف زردآلو می توانند مقدار مناسبی پروتئین، اسید فولیک، ید، کلسیم و آهن را دریافت کنند. البته فراموش نکنید که اگر قصد مصرف زردآلوی خام دارید، حتما به دقت آن را بشویید؛ و در صورت مصرف برگه زردآلو، از نوع آفتابی و بدون مواد نگهدارنده استفاده شود. در مورد تفاوت انواع برگه ها و آلوجات، بخش مواد نگهدارنده در خشکبار را مطالعه کنید. مهمترین مزایای مصرف زردآلو یا برگه زردآلو برای زنان باردار را می توان در موارد ذیل خلاصه کرد:
⦁ سرشار از ویتامین A و مواد معدنی از قبیل فسفر، پتاسیم، آهن و کلسیم
⦁ وجود مقادیر مناسب آهن، مس و کبالت، از کم خونی در طول بارداری جلوگیری می کنند. کم خونی در دوران بارداری ممکن است نتایج بسیار خطرناکی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد.
⦁ مادران باردار برای تامین نیازهای تغذیه ای جنین، روزانه حداقل 300 کالری بیشتر نیاز دارند. زردآلو می تواند در کنار تامین این انرژی، فواید دیگری نیز داشته باشد.
⦁ سرشار از رتینول.
⦁ غنی از آهن برای جلوگیری از کم خونی مادر و جنین.
⦁ زردآلو سرشار از انواع مواد معدنی است و همین امر، آن را به عنوان یک خوراکی مفید برای کمک به بهبود کم خونی، سل، آسم، برونشیت و مسمومیت معرفی می کند.
⦁ مفید برای سلامت پوست. زردآلو غنی از ویتامین A است و به همین دلیل نقش مهمی در رفع جوش های پوستی و سلامت پوست دارد.
⦁ لیکوپن (Lycopene) موجود در زردآلو، خاصیت ضد سرطانی دارد و همچنین از اکسید شدن کلسترول خون جلوگیری می کند. اکسید شدن مولکول های کلسترول، یکی از مهمترین دلایل بیماری های قلبی عروقی است.
⦁ ضد انگل. مصرف زردآلو به کشتن کرم های روده ای کمک می کند.
⦁ ضد سنگ کیسه صفرا.
⦁ ضد سرطان. زردآلو به دلیل محتوای بالای ویتامین A، در کاهش خطرپذیری ابتلا به سرطان در اندام هایی که بافت پوششی (epithelial tissue) دارند نقش دارد.
خواص شگفت انگیز کرنبری چند سالی است که در برخی آجیل فروشی ها نوعی میوه خشک از خانواده تمشک ها، به نام کرانبری دیده می شود. کرانبری در شمال اروپا و کانادا و نقاطی از آمریکای جنوبی به وفور یافت می شود اما معروفترین نوع آن که به صورت تجاری کشت می شود، در شمال آمریکا و کانادا وجود دارد. میوه تازه کرانبری بسیار ترش است و از این رو این میوه بیشتر به صورت مخلوط با آبمیوه، میوه خشک، انواع سُس ها، و یا مکمل های غذایی مصرف می شود. در داروخانه ها شما می توانید انواع مکمل های غذایی بر پایه کرانبری از قبیل کپسول، شربت و عصاره را پیدا کنید. کرانبری حاوی مجموعه ای از ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی مفید است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
همان گونه که گفتیم کرانبری از خانواده بری berry است و در مورد نام کرانبری چنین تصور می شود که وقتی نخستین گروه از مهاجرین اروپایی به آمریکا با این گیاه مواجه شدند، به دلیل شباهت گیاه کرانبری(شامل گل و ساقه و گلبرگ) به مرغ ماهیخوار، آن را کرانبری نامیدند. Crane bird در زبان انگلیسی نوعی مرغ ماهیخوار بزرگ است. در قرن هفدهم میلادی، به این میوه تمشک خرسی یا bearberry گفته می شد، چون خرس ها عاشق خوردن آن هستند.
در مورد کاشت کرانبری بد نیست بدانید که این میوه را روی سطح دریاچه های کوچک و به صورت شناور بر آب پرورش می دهند. همین امر صحنه های جالبی را هنگام برداشت کرانبری ایجاد می کند که در تصویر زیر می بینید.
در دنیای میوه ها، کرانبری یکی از غنی ترین میوه ها از نظر میزان آنتی اکسیدان است. پس پیشنهاد می کنیم تا از کرانبری به عنوان تنقلات، یا هنگام درست کردن کیک و دسر استفاده کنید تا از خواص بی نظیر آن از جمله مبارزه با رادیکال های آزاد، مقابله با التهاب سلولی، تقویت سیستم ایمنی و بسیاری فواید دیگر بهره مند شوید.
در حدود 90% از محتوای میوه تازه کرانبری را آب تشکیل می دهد، و مابقی آن بیشتر حاوی کربوهیدرات و فیبرهای خوراکی است. پس مشخص است که میوه خشک کرانبری در وهله نخست شامل کربوهیدرات و فیبرهای خوراکی است. کربوهیدرات های کرانبری شامل قندهای ساده مثل ساکارز، گلوکز و فروکتوز است. مجموعه ترکیبات مغذّی و آنتی اکسیدان کرانبری، اثر ضد التهابی قوی روی دستگاه قلبی عروقی، دستگاه گوارش و حفره دهانی دارد.
ویتامین C موجود در کرانبری آنتی اکسیدان قدرتمند و شناخته شده ای که نقش مهمی در سلامت پوست و عضلات و استخوان ها دارد. ویتامین E مهمترین آنتی اکسیدان محلول در چربی بدن است و با رادیکال های آزادی که به ساختارهای دارای چربی سلول ها آسیب می رسانند مبارزه می کند. با توجه به این ویژگی، ویتامین E دارای اثر ضد التهابی قوی و به خصوص کاهش نشانه های بیماری هایی مثل آسم، اوستئوآرتریت و روماتوئید است. همچنین ویتامین E خطرپذیری ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش داده، شدت و فراوانی علایم یائسگی در زنان را تخفیف داده، و از پیشرفت عوارض دیابت جلوگیری می کند. ویتامین E یکی از مهمترین آنتی اکسیدان های موجود در ذرات کلسترول است که از اکسید شدن کلسترول توسط رادیکال های آزاد جلوگیری می کند. ذرات کلسترول فقط در صورت اکسید شدن، به دیواره رگها می چسبند و در نهایت باعث تصلب شرایین، انسداد عروق و سکته قلبی می شود. ویتامین E نقش بسیار مهمی در حفاظت در برابر بیماری های قلبی عروقی دارد. ویتامین K یکی از ترکیبات مهمی است که در فرایند انعقاد خون، دردهای قاعدگی زنان و بهبود گردش خون نقش دارد. مس و منگنز جزوی از ساختار یکی از مهمترین آنزیم های سم زدای بدن که با رادیکال های آزاد مقابله می کند، می باشند.
در بروز عفونت های باکتریایی در بدن، همیشه اولین مرحله اتصال یا چسبیدن باکتری ها به سطح سلول ها است. در سطح خارجی باکتری ها، انواع مولکول ها و ساختارهای سلولی وجود دارد که قابلیت اتصال به سلول های بدن را برای باکتری فراهم می کند؛ و در صورت مناسب بودن سطح سلول، عمل اتصال صورت می گیرد. عفونت مجاری ادراری یکی از شایع ترین عفونت های باکتریایی به خصوص در زنان است که به دلیل حمله باکتری E.coli به دیواره داخلی مثانه و مجاری ادراری رخ می دهد؛ این بیماری همچنین در افراد مبتلا به بیماری MS نیز شایع است. در مورد دیگری می توان از باکتری هلیکوباکتر پیلوری نام برد، که با اتصال به دیواره معده به عنوان عامل مهمی در ایجاد زخم معده و سرطان معده شناخته شده است. باکتری P.gingivalis عامل بیماریزای دیگری است که به بافت پوششی لثه می چسبد و یا با مولکول ها و پروتئین های حفره دهانی واکنش داده و به بافت دهان و دندان آسیب می رساند. درمان شایع برای این بیماری ها، استفاده از آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن باکتری ها است؛ اما امروزه درمان جایگزینی وجود دارد که در آن از ترکیباتی استفاده می شود که از اتصال باکتری به سطح سلول ها جلوگیری می کند. ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در کرانبری می تواند از اتصال این باکتری ها به سلول های پوششی بافت ها جلوگیری کند و از این رو نقش منحصربفردی به این خوراکی می دهد. همچین مصرف کرانبری باعث می شود تا اسیدیته (pH) مجاری ادراری کاهش یابد و شرایط برای بقای باکتری های بیماریزا سخت شود. در کرانبری انواع آنتی اکسیدان های گیاهی یافت می شود که بیشتر از نوع پلی فنولی می باشد. جالب است بدانید که بیشتر ترکیبات آنتی اکسیدانی کرانبری در پوست آن وجود دارد. یکی از مهمترین این ترکیبات، پروآنتوسیانیدین های نوع A است که نقش مهمی در جلوگیری از اتصال باکتری ها به سلول های بدن دارد. به دلیل وجود کوئینیک اسید quinine acid در کرنبری، مصرف متعادل آن از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می کند.
کرانبری به جز مواد معدنی و ویتامین های متفاوتی که دارد، سرشار از انواع ترکیبات آنتی اکسیدان است که با رادیکال های آزاد و مولکول های خطرناکی که به سلول های بدن آسیب می رسانند و یکی از مهمترین عوامل بیماری های قلبی و سرطان هستند، مبارزه می کند. برخی از مهم ترین آنتی اکسیدان های موجود در کرانبری عبارتند از:
آنتوسیانین ها. این ترکیبات علاوه بر توانایی مقابله با رادیکال های آزاد، در کاهش وزن، کاهش سطح کلسترول خون، و مبارزه با سلول های سرطانی سینه دخالت دارند.
کوئرستین ها. این ترکیبات شاید قوی ترین آنتی اکسیدان موجود در کرانبری هستند که اثر ضد التهابی بسیار قوی دارند. کوئرستین ها در کاهش نشانه های آلرژی، بهبود درد مفاصل، و کاهش التهاب دیواره سرخرگ ها نقش دارند.
بنزوئیک اسید. یک عامل مهم آنتی بیوتیک که شاید مهم ترین دلیل توانایی کرانبری در مقابله با عفونت های باکتریایی باشد. تاثیر کرانبری در درمان آکنه، عفونت های مجاری ادرار و مثانه تا حد زیادی وابسته به حضور این ترکیبات است.
اپی کاتچین ها. این مواد در چای سبز و شراب قرمز نیز وجود دارند و به کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، سرطان و آلزایمر کمک می کنند.
کرانبری مانند دیگر اعضای خانواده تمشک از جمله توت و شاه توت، و همچنین مانند تمام میوه های قرمز رنگ از قبیل انار و زرشک و عناب دوست بسیار خوبی برای قلب است. ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در کرانبری از قبیل پروآنتوسیانیدین ها و آنتوسیانین ها در سلامت قلب و دستگاه عروقی نقش بسیار مهمی دارند. مصرف کرانبری می تواند باعث افزایش سطح کلسترول خوب خون، کاهش سطح کلسترول بد خون در افراد دیابتی، محافظت از مولکول های کلسترول در برابر اکسید شدن، کاهش سختی عروق در بیماران قلبی، کاهش فشار خون، و کاهش سطح هموسیستئین خون شود. مجموعه این خواص در کاهش خطرپذیری ابتلا به بیماری های قلبی عروقی دخالت دارد.
یکی از مهمترین دلایل بیماری هایی از قبیل سرطان، بیماری های قلبی، دیابت و بیماری های نقص ایمنی در جوامع توسعه یافته، فرایندهای التهابی inflammation است. آنتی اکسیدان های موجود در کرانبری، اثر ضد التهابی قوی دارند که این ترکیبات مانع از فعال شدن آنزیم هایی می شوند که در روند بیماری های قلبی عروقی نقش دارند. مصرف کرانبری با کاهش کلسترول بد خون، کاهش فشار خون، رقیق کردن خون، کاهش التهاب و بهبود جریان خون نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و سکته دارد.
مطالعات ثابت کرده که مصرف کرانبری در کاهش علایم سرماخوردگی و آنفلوانزا نقش دارد. کرانبری توانایی افزایش سیستم ایمنی بدن را دارد که شاید این خاصیت ناشی از وجود ویتامین C و پروآنتوسیانیدین ها در آن باشد. همچنین بر اساس تحقیقات دانشمندان، همکاری بین سه نوع آنتی اکسیدان قدرتمند موجود در کرانبری شامل رزوراترول resveratrol، پیکاتانول piceatannol و پتروستیلبن pterostilbene باعث هرچه قدرتمندتر شدن سیستم ایمنی بدن می شود. جالب اینجاست که اثر این همکاری در حضور منگنز و ویتامین C شدیدتر می شود و حکمت طبیعت به گونه ای است که کرانبری نیز سرشار از منگنز و ویتامین C می باشد. همچنین اثر مصرف کرانبری روی جمعیت باکتری های روده، به افزایش توانایی سیستم ایمنی بدن منجر می شود.
نقش کرانبری در سلامت دستگاه گوارش شامل مجموعه ای از فواید از قبیل ضد اسهال، ضد عفونی کننده، ادرار آور، و سم زداست. کرانبری می تواند در رفع نفخ شکم موثر باشد. یکی دیگر از مزایای مصرف کرانبری، تعدیل جمعیت باکتری های ساکن روده (افزایش جمعیت باکتری های مفید و کاهش جمعیت باکتری های مضر) است و از این نظر، اثر پروبیوتیک دارد. این امر باعث افزایش سلامت دستگاه گوارش، کاهش خطر یبوست و اسهال، کاهش اثر اسید معده، افزایش قدرت ایمنی بدن و افزایش بازجذب مواد مغذّی در روده می شود.
اگر از داروهای رقیق کننده خون از قبیل وارفارین(کومادین) استفاده می کنید، از مصرف بیش از اندازه کرانبری خودداری کنید؛ زیرا مصرف همزمان این دو می تواند اثر دارو را تشدید کرده و منجر به خونریزی شود.
در کرانبری مقدار کمی اگزالات وجود دارد که مصرف زیاد آن ممکن است به افزایش غلظت اگزالات و کلسیم در ادرار منجر شود. بنابراین در زمان انجام آزمایش ادرار، می تواند باعث بروز خطا در نتیجه آزمایش شود.
خواص شگفت انگیز کشمش . کشمش یکی از خشکبار پرطرفدار است که در انواع متفاوت و رنگ های مختلف سبز و سیاه و زرد وجود دارد، به عنوان خوراکی توجیبی از قدیم در جیب بچه های مدرسه بوده، و به عنوان جزئی از ترکیب غذاها یا در کنار غذای اصلی هم کاربرد دارد.
حتماً تا بحال کشمش را در غذاهایی مثل عدس پلو و کشمش پلو، یا در کنار غذاهای اصلی داخل ماست و خیار و بعضی سالادها امتحان کرده اید. در آشپزی ایرانی از خشکبار مختلف به خوبی بهره گرفته شده است و این نکته خود نشانگر غنای ارزش تغذیه ای سفره ایرانی است.
کشمش در حقیقت خشک شده میوه انگور است و از این رو بر اساس انواع انگورها، انواع مختلفی از کشمش نیز وجود دارد. امروزه کشمش به دو صورت طبیعی (خشک شده زیر نور خورشید) و مصنوعی (خشک شده در دستگاه های مخصوص یا با استفاده با مواد نگهدارنده) تهیه می شود. این میوه خشک، دارای ارزش تغذیه ای بسیار بالایی است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
از زمان های قدیم، انگور خشک شده به علت سهولت نگهداری و جابجایی یکی از مهمترین خوراکی های فصول سرد سال بود. شیوه سنتی و طبیعی خشک کردن انگور که قرار دادن آن در معرض نور آفتاب بود، طعم و مزه انگور را تا حد زیادی حفظ می کرد و انگور خشک، یک منبع انرژی خوب برای زمستان به شمار می رفت. اگرچه تصور می شود پیش از این که انسان به کشت انگور بپردازد، انگور و کشمش به طور طبیعی در محیط وجود داشته و انگورهای خشک شده روی درختان به انسان یاد داد تا انگور را به این شکل فراوری و نگهداری کند.
در بررسی ارزش غذایی کشمش، نکات جالبی دیده می شود که تا حدی آن را به عنوان یک خوراکی سرشار از مواد مغذّی از دیگر انواع خشکبار متمایز می کند:
فاقد هرگونه چربی اشباع و کلسترول است.
غنی از هر دو نوع فیبرهای خوراکی(محلول و غیرمحلول) است که در سلامت دستگاه قلبی عروقی نقش دارد.
سرشار از فروکتان ها است که خاصیت پری بیوتیکی داشته و به سلامت روده بزرگ کمک می کنند.
منبع غنی اسید تارتاریک که این ماده توسط باکتری های روده تخمیر شده و به بهبود عملکرد روده ها کمک می کند.
کشمش یکی از غنی ترین خوراکی ها از نظر ماده معدنی بورون که برای سلامت استخوان ها و مفاصل ضروری است.
سرشار از انواع ترکیبات فنولی است که خواص آنتی اکسیدانی دارند.
خواص شگفت انگیز کشمش . کشمش منبع خوبی از کلسیم است و علاوه بر آن دارای ترکیباتی است که به جذب کلسیم در بدن کمک می کند. کشمش سرشار از ماده معدنی بورون است. مطالعات مختلف نشان داده که وجود ماده معدنی بورون برای رشد و نگهداری استخوان ها، مفاصل و غضروف های بدن لازم است. عوارض فقدان بورون در کاهش استقامت استخوان ها به ویژه در زمان کمبود کلسیم، منیزیوم و ویتامین D بیشتر نمود پیدا می کند. همچنین بورون باعث می شود تا استخوان ها کلسیم کمتری از دست بدهند و بدین ترتیب از پوکی استخوان جلوگیری می کند. از این رو در سلامت استخوانها و جلوگیری از پوکی استخوان نقش مهمی را بر عهده دارد. این نکته به خصوص در زنان میانسال و یائسه که بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان هستند، از اهمیت زیادی برخوردار است. کمبود بورون می تواند با افزایش احتمال بروز آرتریت و ورم مفاصل نیز ارتباط داشته باشد.
پتاسیم موجود در کشمش باعث افزایش توانایی ارتجاعی رگهای خونی و کاهش سختی عروق شده و از این رو در کاهش فشار خون نقش مهمی را ایفا می کنند. همچنین پتاسیم در جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه عمل می کند.
ترکیبات موجود در کشمش از پوست در برابر آسیب رسانی رادیکال های آزاد محافظت کرده و به بازسازی و ترمیم آن کمک می کند. کشمش ضد پیری پوست است و از بروز چین و چروک پوست ناشی از کهولت سن جلوگیری می کند. همچنین کشمش در ترمیم لکه ها و جوش پوست نقش دارد. کشمش غنی از آهن است و لذا به سالم سازی مو کمک می کند. کشمش در تقویت رشد مو، جلوگیری از ریزش مو نقش دارد و یک ضد شوره طبیعی است. برای این که بیشترین استفاده را از آهن موجود در کشمش ببرید، سعی کنید کشمش را با غذاهای غنی از ویتامین C مصرف کنید.
کشمش یک غذای مفید برای سلامت چشم است و در جلوگیری از بروز آب مروارید و بسیاری از اختلالات چشم نقش مهمی را ایفا می کند. همچنین در تقویت قدرت دید در سنین بالا و بهبود پیرچشمی موثر است.
در بین افرادی که میوه و سبزیجات کمی مصرف می کنند، فعالیت بدنی پایینی دارند، بیشتر از فست فود و غذاهای آماده استفاده می کنند، و به خصوص افراد مسن، یبوست یک از مشکلات شایع گوارشی است. مهمترین علت یبوست، کمبود فیبر خوراکی در رژیم غذایی است. از آنجا که محتوای فیبر خوراکی در کشمش بالاست، مصرف آن در درمان و جلوگیری از یبوست تاثیر مثبت دارد. تحقیقات نشان داده که رژیم غذایی سرشار از فیبر خوراکی تاثیر یه سزایی در کاهش خطر ابتلا به یبوست، بیماری های قلبی عروقی، دیابت، سرطان روده بزرگ و چاقی دارد. کشمش منبع خوبی از فیبر است. یکی از مهمترین و شناخته شده ترین مزایای فیبر، کمک به سلامت روده بزرگ است. در نتیجه ی تخمیر فیبر توسط باکتری های موجود در روده، ترکیباتی آزاد می شود که برای سلول های پوششی روده مفید است. همچنین فیبر با تسهیل حرکت مدفوع در روده، باعث می شود مواد سمی زمان کمتری در روزه باقی بمانند و با سرعت بیشتری از بدن خارج شوند. محققان به مصرف روزانه فیبر خوراکی تاکید دارند و در بین خوراکی های حاوی فیبر، کشمش با دارا بودن هر دو نوع فیبرهای محلول و غیرمحلول از جایگاه ویژه ای برخوردار است. جالب است بدانید که مقدار فیبر در کشمش آفتاب خشک، بیشتر از کشمش های معمولی است. در کشمش نوعی فیبر به نام فروکتان وجود دارد که در طول روند خشک شدن انگور، از قند موجود در آن تشکیل می شود؛ در حقیقت انگور فاقد فروکتان است. کشمش، به ویژه کشمش آفتاب خشک، سرشار از ترکیبات پری بیوتیک است. پری بیوتیک ها، بخشی از مواد غذایی هستند که بدن انسان قادر به هضم آن نیست، و رشد و فعالیت باکتری های ساکن روده را تحریک می کنند. مهمترین فواید پری بیوتیک ها عبارت است از: کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ، کاهش سطح تری گلیسرید و کلسترول خون و در نتیجه ارتقای سلامت دستگاه قلبی عروقی، افزایش جذب کلسیم و منیزیوم و در نتیجه تقویت ساختار استخوان ها.
انگور سرشار از تارتاریک اسید (TA) است، اما به یاد داشته باشید که به دلیل پایین بودن حلالیت این ترکیب در آب، میزان تارتاریک اسید در آب انگور و شراب انگور کم است. نکته جالب توجه دیگر این است که مقدار TA در کشمش بیشتر از انگور است. تارتاریک اسید باعث تسهیل حرکت مدفوع در طول روده بزرگ می شود و به خروج سریع مواد زاید و سمی از بدن کمک می کند. باکتری های ساکن روده با فراوری TA، ترکیبات مفید و سودمندی برای سلول های روده تولید می کنند. TA با افزایش بازجذب کلسیم و آهن در روده، به بازیابی مواد معدنی در دستگاه گوارش کمک می کند. توانایی تارتاریک اسید در بازجذب آهن به حدی است که در برنامه های سلامت ملی هندوستان برای مقابله با شیوع کم خونی، غنی سازی مواد غذایی با TA در دستور کار قرار گرفته است. فراموش نکنید که کشمش یک منبع خوب برای تامین آهن بدن شماست، و وجود این ماده معدنی مهم نیز به خاصیت خون ساز بودن کشمش می افزاید.
شاید شما فکر کنید که خوراکی های شیرین هم مانند قند و شیرینی، همگی باعث فساد دندان می شوند؛ اما جالب است بدانید کشمش با وجودی که شیرین و چسبناک است اما بر دندان اثر مخربی ندارد و باعث خرابی دندان نمیشود. پس شما می توانید کشمش را جایگزین قند و آبنبات بکنید تا ضمن تامین انرژی و بهره مندی از انواع مواد معدنی و ترکیبات مغذّی به سلامت دندان هایتان کمک کنید. اولئونولیک اسید موجود در کشمش مانع رشد باکتری های مولد فساد دندان بوده و از اتصال باکتری به سطح دندان نیز جلوگیری می کند. همچنین ترکیبی به نام بتولین betuline خاصیت ضد میکروبی دارد. از آنجا که بیشترین میزان قندهای موجود در کشمش از نوع فروکتوز و گلوکز است، اثر تخریبی ساکارز(قند موجود در شکر) را ندارند. به طور کلی کشمش با مقاوم سازی حفره دهانی در برابر بیماری ها، از فساد دندان و التهاب لثه جلوگیری کرده، و به سفید شدن دندان هاو و ساخت مینای دندان نیز کمک می کند.
به کشمش به عنوان یک منبع انرژی نگاه کنید. به دلیل وجود کربوهیدرات ها، مصرف کشمش می تواند انرژی مورد نیاز بدن شما را تامین کند و حتی مصرف آن قبل از ورزش و تمرین نیز مقدار قابل ملاحظه ای قند آماده را در دسترس سلول های بدن شما قرار می دهد. با توجه به پایین بودن شاخص قندی کشمش، سطح قند خون و سطح انرژی بدن یکنواخت باقی می ماند و در طول فعالیت ورزشی بدن اصطلاحاً کم نمی آورد.
مصرف کشمش در تنظیم سطح قند خون در افراد دیابتی، و نیز کاهش خطر ابتلا به دیابت نقش دارد. فیبر خوراکی موجود در کشمش باعث می شود تا بدن شما به آهستگی قند طبیعی کشمش را مورد استفاده قرار دهد و در نتیجه از افزایش ناگهانی سطح انولین خون جلوگی
انواع مختلف آنتی اکسیدان ها در کشمش وجود دارد که در رفع آسیب رسانی رادیکال های آزاد به سلول های بدن و جلوگیری از بروز سرطان نقش دارد. پلی فنول ها مهمترین گروه این ترکیبات هستند.
خواص شگفت انگیز سنجد در تمام اندام های درخت سنجد منتشر شده است و ریشه، چوب، پوست و میوه آن دارای خواص دارویی و صنعتی متفاوتی است. از پوست درخت، برگ و گل سنجد ترکیباتی استخراج می شود که در صنایع داروسازی، آرایشی و عطرسازی کاربرد دارد.
درخت سنجد دارای سه قسمت برون بر (پوست قهوهای رنگ)، میانبر (آردی شكل) و درون بر (هسته چوبی و سفت آن) است كه قسمت میانبر و درون بر آن دارای ارزش غذایی فراوان است. در قسمت میانبر که گوشت سنجد است، قندهای گلوكز و فروكتوز همراه با چندین نوع چربی های اشباع شده و اشباع نشده وجود دارد. در قسمت درون بر سنجد 17 نوع آمینواسید و مقداری پروتئین وجود دارد كه هر یك از این آمینواسیدها خواص دارویی بسیار مفیدی دارند.
مصرف خوراکی پودر سنجد که از آسیاب کردن گوشت و هسته میوه تهیه می شود، بیماری آرتروز را درمان میكند. مصرف سنجد براى درمان و جلوگیرى از اسهال صفراوى، زخم روده، سرفههاى حاد گرم، سردرد و اثر رطوبت نافع است. سنجد مقوى قلب و برطرف كننده تب و لرزهاى سرد در بیماری هاى سینه مثل تنگى نفس، زخم ریه و عوارض دماغى محسوب مى شود. سنجد براى درمان بیمارى هاى كبدى مانند زردى و یرقان مفید است. مخلوط کردن سنجد کامل پخته شده (شامل پوست، گوشت و هسته) در روغن زیتون، به صورت خوراكى جهت درد مفاصل، خارش پوست و رشد مو توصیه شده است.
عرق شكوفه سنجد، یک ضد نفخ مؤثر براى تقویت معده است.
میوه سنجد گوشت بر استخوان مى رویاند و انسان را فربه مى كند. پوست را تقویت كرده و كلیه ها را گرم نگه داشته و مانع از تكرر ادرار مى شود. در هند از روغن هسته آن شربت غلیظی درست می کنند که در درمان التهاب غشاهای مخاطی همراه با ترشح، مثل سرماخوردگی و عفونت های برونشی مصرف می شود.
میوه سنجد از نظر طب سنتی، طبیعت سرد و خشک دارد و مقوی و مفرح است؛ ضد تهوع و صفرا بر نیز می باشد.
سنجد به ویژه خام آن برای بند آوردن اسهال نافع است.
جوشانده گل سنجد برای بیماریهای دماغی مانند فلج و کزاز و نیز برای قلب و زخمهای ریوی و تنگی نفس مفید است و برای تقویت معده و کبد و باز کردن گرفتگیها و تحلیل گاز معده و یرقان نافع می باشد.
سنجد، دارای خواص دارویی و صنعتی مختلفی است که به برخی از آنها اشاره میکنیم:
بهترین اثر سنجد، رفع کمبود ویتامین C بدن است و خوردن آن ، از ورود عفونت به بدن پیشگیری میکند.
سنجد دارای خاصیت آنتی اکسیدانی قوی میباشد.
خاصیت ضد التهابی دارد.
ضد اسهال و قابض است. جوشانده برگ سنجد، بهترین دارو برای اسهال کودکان است.
اسهال عامل مرگبار عمده در کودکان است.
پودر هسته سنجد در درمان التهابهای حاد و مزمن کاربرد دارد و آرتروز را درمان میکند.
ضد تب و درد است.
بادشکن و مقوی قلب است و سردرد را تسکین میدهد.
از ریشه آن در صنعت عطرسازی استفاده میشود.
از گل آن برای التیام زخم استفاده میشود.
کم کالری و مقوی معده است.
سنجد پخته شده در روغن زیتون، درد مفاصل و خارش پوست را درمان میکند و برای رشد مو مفید است.
در درمان آرتروز و درد مفاصل موثر است.
پودر سنجد در درمان آرتروز و درد مفاصل، به ویژه در ناحیه زانو موثر است.
موثر در درمان سرماخوردگی
روغن سنجد و میوه آن یک معجون بینظیر در درمان انواع سرماخوردگی محسوب میشود و علایم برونشیت را کاهش میدهد.
سرشار از انواع ویتامینها
سنجد حاوی ویتامینهای A، C ، E و دیگر ترکیبات زیستی فعال است.
در درمان سرطان موثر است.
ترکیبات موجود در سنجد رشد سلولهای سرطانی را معکوس میکند.
آب گیاه سنجد باعث کاهش تب میشود.
در کاهش درد موثر است.
خواص ضد التهابی دارد.
گیاهی با خواص آنتی اکسیداني قوی است.
در درمان کولیت موثر است.
به بهبود زخمهای چرکی کک میکند.
باعث بهبود عملکرد قلب میشود.
در درمان اسهال موثر است.
توت یکی از میوه های پرطرفدار تابستانی است که با توجه به فصلی بودن و خواص دارویی، نوع خشک آن نیز پرمصرف است. شاید شما هم در دوران کودکی، در فصل امتحانات آخر سال و در راه خانه تا مدرسه از شاخه های فروتن و سخاوتمند درختان توتی که در کوچه ها بودند آویزان شده باشید. توت تازه، میوه ی آب دار و شیرینی ات که آدم دوست دارد آن را مشت مشت بخورد، و توت خشک خوراک بسیار مناسبی برای چای است. اما توت چیزی جز این است و یک خوراکی مفید و سودمند است که سرشار از انواع ویتامین ها، مواد معدنی، ریز مغذّی های خوراکی و ترکیبات شیمیایی گیاهی می باشد. میوه توت در رنگ های مختلف سفید، سیاه و قرمز وجود دارد که این تغییر رنگ ناشی از تفاوت در خواص آنتی اکسیدانی آنهاست.
تا 88% از محتوای توت تازه را آب تشکیل می دهد و مابقی شامل 9.8% کربوهیدرات، 1.7% فیبر، 1.4% پروتئین و 0.4% چربی است. اما از آنجایی که توت در طول سال بیشتر به صورت خشک مصرف می شود، لازم است ارزش تغذیه ای توت خشک را مدنظر داشته باشیم که شامل 70% کربوهیدرات، 14% فیبر، 12% پروتئین و 3% چربی می باشد.
کربوهیدرات موجود در توت شامل قندهای ساده از قبیل گلوکز و فروکتوز، و مقداری فیبر و نشاسته است. فیبر خوراکی توت، عمدتاً از نوع پکتین و لیگنین، در سلامت دستگاه گوارش و کاهش کلسترول خون نقش دارد.
مهمترین ویتامین ها و مواد معدنی موجود در توت عبارتند از:
ویتامین C موجود در توت با تحریک تولید گلبول های سفید که سربازان دفاعی بدن هستند، باعث استحکام این سدّ دفاعی بدن می شود. این ویتامین در سلامت پوست و بسیاری از مکانیزم های سلول های بدن نقش دارد.
آهن بخش مهمی از مولکول هموگلوبین است که وظیفه ترابری اکسیژن بین ریه و سلول های بدن را بر عهده داشته و از این رو در تامین انرژی بدن و حفظ حیات سلول ها نقش تعیین کننده ای دارد. دریافت مقدار کافی آهن برای فراد مبتلا به کم خونی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
ویتامین K به خاطر نقش مهمی که در انعقاد خون دارد، شناخته شده است اما تاثیر آن در متابولیسم استخوان نیز مهم است.
پتاسیم باعث افزایش توانایی ارتجاعی رگهای خونی و کاهش سختی عروق شده و از این رو در کاهش فشار خون نقش مهمی را ایفا می کند.
ویتامین E مهمترین آنتی اکسیدان محلول در چربی بدن است و با رادیکال های آزادی که به ساختارهای دارای چربی سلول ها آسیب می رسانند مبارزه می کند. با توجه به این ویژگی، ویتامین E دارای اثر ضد التهابی قوی و به خصوص کاهش نشانه های بیماری هایی مثل آسم، اوستئوآرتریت و روماتوئید است. همچنین ویتامین E خطرپذیری ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش داده، شدت و فراوانی علایم یائسگی در زنان را تخفیف داده، و از پیشرفت عوارض دیابت جلوگیری می کند. ویتامین E یکی از مهمترین آنتی اکسیدان های موجود در ذرات کلسترول است که از اکسید شدن کلسترول توسط رادیکال های آزاد جلوگیری می کند. ذرات کلسترول فقط در صورت اکسید شدن، به دیواره رگها می چسبند و در نهایت باعث تصلب شرایین، انسداد عروق و سکته قلبی می شود. ویتامین E نقش بسیار مهمی در حفاظت از قلب در برابر بیماری های قلبی عروقی دارد.
توت دارای ترکیباتی است که باعث سلامت قلب و کاهش کلسترول بد خون می شود. همچنین بر اساس برخی مطالعات، ترکیبات موجود در توت از تشکیل چربی در کبد ممانعت به عمل آورده و در درمان کبد چرب نقش دارند.
بیشتر افراد مبتلا به دیابت عادت دارند به جای قند، توت مصرف می کنند. این امر در وهله اول به دلیل وجود قند فروکتوز در توت است که مضرات ساکارز را برای دیابتی ها ندارد. اما اخیراً ثابت شده که در توت ترکیبی به نام DNJ وجود دارد که مانع از تجزیه کربوهیدرات ها در دستگاه گوارش می شود. این ترکیب، آنزیمی را در روده فعال می کند که باعث می شود پس از صرف غذا، سطح قند خون به صورت ناگهانی افزایش پیدا نکند.
آنتی اکسیدان های موجود در توت، مسئول خواص بی شمار و همچنین رنگ های زیبای آن هستند. مهمترین آنتی اکسیدان های توت شامل موارد زیر است:
⦁ آنتوسیانین ها نقش مهمی در جلوگیری از اکسید شدن مولکول های LDL دارند و از همین جهت در سلامت دستگاه قلبی عروقی اهمیت دارند.
⦁ سیانیدین ها مسئول اصل رنگ دهی به توت هستند.
⦁ کلروژنیک اسید، ترکیبی است که در بسیاری از سبزیجات و میوه ها نیز وجود دارد.
⦁ راتین Rutin در جلوگیری از بیماری های مزمنی از قبیل دیابت، سرطان و بیماری های قلبی نقش دارد.
⦁ میریستین Myricetin در برابر ابتلا به برخی انواع سرطان نقش بازدارندگی دارد.
میوه ها و سبزیجات، رنگین کمان سلامتی و سرشار از انواع مواد معدنی، ویتامین ها، آنتی اکسیدان ها و ترکیبات مفید و ریزمغذّی های گوناگون هستند. خشکبار و میوه های خشک نیز همان طعم و مزه را با برخی تغییرات در ارزش غذایی برای شما به ارمغان می آورند.
خشک کردن، بدون شک قدیمی ترین راه برای نگهداری طولانی مدت مواد غذایی مختلف از قبیل میوه و سبزیجات و گوشت بوده است. در زمان های قدیم و از زمان انسان های نخستین، با خشک کردن مواد غذایی زیر نور آفتاب یا با قرار دادن آن در سایه، محتوای آب خوراکی ها را حذف می کردند. در بعضی مناطق میوه ها را در برگ درخت خرما می پیچاندند و در زیر خاک داغ دفن می کردند تا خشک شود. در حالی که خشک کردن مواد غذایی در تمام خانه ها به شیوه سنتی و خانگی مرسوم بوده است، از اواسط قرن نوزدهم میلادی خشک کردن صنعتی به کار گرفته شد. امروزه انواع فر، آون و دستگاه های خشک کن خانگی و صنعتی به همراه انواع مواد نگهدارنده شیمیایی تنوع بسیار زیادی به دنیای میوه های خشک و خشکبار داده است. در خیلی از خانه ها، خودشان اقدام به تهیه ی میوه های خشک می کنند. در هر حال شکی نیست که به علت تغلیظ مواد قندی در میوه های خشک، این خوراکی ها ممکن است حتی خوشمزه تر از نوع تازه باشد.
وجود آب در میوه ها و سبزیجات آن را به یک محیط مناسب برای رشد میکروارگانیسم ها و همچنین انجام واکنش های آنزیمی نظیر تخمیر و در نتیجه فساد ماده غذایی تبدیل می کند. مهمترین عامل فساد میوه ها و سبزیجات تازه، آب موجود در آن هاست. از این رو مقدار آب موجود در میوه ها باید تا حد مشخصی کاهش یابد تا مانع از فساد گردد. این میزان آب برای میوه های خشک 18 تا 23% و برای سبزیجات خشک 8 تا 12% است. با حذف محتوای آب میوه ها، از وزن و حجم آن کاسته شده و یک محصول تغلیظ شده با ماندگاری بالا به دست می آید.
بعضی از میوه ها به صورت درسته و کامل، و برخی دیگر به صورت ورقه ای و اسلایس خشک می شوند. برای نمونه آلو، آلبالو، انجیر، خرما و قیصی به صورت درسته؛ و زردآلو، سیب، هلو و موز به صورت اسلایس خشک می شوند.
در روش سنتی معمولاً خشک کردن زیر نور خورشید انجام شده و در نتیجه ی آن تمام خواص غذایی زیستی و تمامی رنگدانه های گیاهی حفظ می شود. این میوه ها که نزد عموم به نام “آفتاب خشک” معروف هستند، بر خلاف میوه های خشک صنعتی یا “تیزابی”، ظاهر زیبایی ندارند و اغلب سیاه و خشک هستند. بیشتر مصرف کنندگان به دلیل رنگ روشن و تمیز بودن ظاهری میوه های تیزابی، این نوع محصولات را انتخاب می کنند؛ اما شما این اشتباه را نکنید و سعی کنید میوه های آفتاب خشک و طبیعی را که فاقد مواد نگهدارنده هستند انتخاب کنید.
در این مطلب به بررسی خواص شگفت انگیز عناب خواهیم پرداخت. عناب یکی از خشکبار خوشمزه و سرشار از خاصیت است که متاسفانه هنوز بسیاری از مردم با خواص تغذیه ای آن آشنایی ندارند. عناب قبل از این که در خشکبارفروشی ها یافت شود، یک میوه خوش رنگ و لذیذ است که طعمی شبیه میوه ازگیل دارد، و داخل آن سبز رنگ است. پس هر سال در اوایل شهریور ماه، از میوه فروشی های محله سراغ میوه عناب را بگیرید. البته به یاد داشته باشید که به جز میوه عناب، سایر قسمت های آن از قبیل ریشه و برگ گیاه نیز قابل مصرف است. پس به عطاری های محل نیز سر بزنید. عناب دارای خواص طبی متعددی است و در مکاتب طب سنتی کشورهای مختلف جایگاه ویژهای برای کمک به سلامت و درمان بیماریها دارد. در بریتانیا عناب را به صورت خشک شده و یا به صورت آبنباتهای طعمدار همراه با چای عصر میل مینمایند. در شرق آسیا عنابهای بسیار بزرگی به اندازه خرما و با رنگهای مختلف از جمله مشکی و قرمز به عمل میآید. در این کشورها شربت شیرین میوه عناب را مورد استفاده قرار میدهند. در برخی مناطق از عناب برای تهیه سرکه استفاده میشود و در آفریقا از آن کیک درست میکنند. عناب کنسرو شده و چای با طعم عناب نیز در جهان استفاده میشود، اما در ایران، پاکستان و هندوستان، عناب را بیشتر به صورت خشک شده استفاده مینمایند، ولی جالب است بدانید که در بسیاری از نقاط دنیا میوه تازه آن به صورت سبز استفاده میشود که البته طعم بسیار خوبی هم دارد.
به طور معمول فصل برداشت عناب اول شهریور تا اوایل مهر است. اگر باغداران عناب را به صورت تر و تازه به بازار عرضه کنند کمتر از ده روز کپک می زند یا ترش می شود. به همین دلیل باغداران بخش عمده ای از عناب را خشک یا صبر می کنند میوه روی درخت خشک شود و سپس به بازار عرضه می کنند. عناب خشک تا یک سال بدون یخچال قابلیت نگهداری دارد.
چون جویدن عناب خشک به دندان آسیب می زند، در نتیجه قبل از مصرف آن را بشویید و به مدت 2 دقیقه و نه بیشتر در آب غوطه ور کنید. سپس 3 تا 4 ساعت صبر کنید تا رطوبت به مغز عناب نفوذ کند و بافت آن برای خوردن نرم و دلچسب شود.
لازم است بدانید عناب تا 40 درصد وزن خود رطوبت جذب می کند و اگر بیش از 2 دقیقه در آب غوطه ور باشد لیچ شده و ویتامین های محلول در آب آن خارج می شود. هرگز عناب را خارج از فصل به شکل تر نخرید، چون رطوبت آن مصنوعی است و زمان ماندگاری آن خارج از یخچال کم است.
این میوه درختی، بیضی شکل و به رنگ قرمز است که ابتدا در کشور چین کاشته شد و قدمت استفاده از آن در طب سنتی چین، به 2500 سال پیش بازمی گردد. این میوه که میتوان درختان آن را از ایران تا هند و جنوب چین و حتی جنوب اروپا پیدا کرد، در هر منطقهای دارای اسامی مختلفی است. در هند و پاکستان آن را «ایناب» و در شرق آسیا آن را خرمای قرمز، خرمای چینی یا خرمای هندی مینامند. درخت عناب شبیه درخت سنجد است و در نواحی کوهستانی برخی از مناطق ایران مانند خراسان یافت میشود. مرغوبترین انواع عناب ایران در بیرجند کشت می شود.
آرام بخش
در بررسی خواص شگفت انگیز عناب ترکیبات مفید موجود در عناب از قبیل فلاوونوئیدها و ساپونین ها، در آرامش بخشیدن به جسم و روان تاثیر دارند. اگر دچار بی خوابی یا اختلال در خواب هستید، مصرف عناب می تواند به شما کمک کند. با مصرف عناب به صورت های مختلف (میوه تازه، خشکبار، دم کرده) می توان به کاهش استرس کمک کرد. استرس و نگرانی های روحی یکی از مهمترین عوامل بروز بیماری های مختلف قلبی عروقی است و از این رو درمان آن به سلامت فرد کمک می کند. همچنین عناب ضد بد خلقی بوده و در طب سنتی چین و کره از آن به عنوان دارویی که سبب کاهش اضطراب میشود استفاده می کنند.
انرژی بخش و خون ساز
عناب سرشار از آهن و فسفر است. این مواد معدنی بخش مهمی از ساختار گلبول های قرمز خون می باشد. کم خونی یا کمبود آهن خون، می تواند علائمی نظیر خستگی عضلانی، خستگی، سوء هاضمه و گیجی داشته باشد. با مصرف عناب ضمن بهبود جریان خون در رگ ها، اکسیژن رسانی به اندام ها بهتر انجام شده و کارایی و نشاط بدن افزایش می یابد. مصرف عناب برای زنان و دختران نوجوان توصیه شده است.
سلامت استخوان
یکی از بهترین راهکارها برای تقویت استخوان ها، دریافت مناسب و کافی مواد معدنی ضروری برای سلامت استخوان است. همچنین با افزایش سن، خطر پوکی استخوان در کمین اکثر افراد و به خصوص بانوان است. جالب است بدانید که پوکی استخوان یکی از بیماری های شایع بین زنان میانسال و سالمند ایرانی است. در عناب مقدار زیادی کلسیم، فسفر و آهن وجود دارد و با مصرف مداوم آن می توانید به سلامت خود کمک کنید.
مدیریت وزن
محتوای چربی کل میوه عناب بسیار کم است. نسبت اسیدهای چرب اشباع نشده به کل چربی در میوه عناب بالا است، بنابراین متخصصین تغذیه میتوانند عناب را به عنوان بخشی از رژیم غذایی توصیه نمایند. همچنین محتوای بالای پروتئین و فیبر خوراکی عناب، در کنار مقدار کم کالری، آن را به عنوان یک میان وعده مناسب و مفید معرفی می کند. در تمام برنامه های غذایی کاهش وزن، عدم ریزه خواری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. لذا با مصرف عناب شما احساس سیری بیشتری می کنید و سراغ ریزه خواری نخواهید رفت.
تقویت سیستم ایمنی عناب نقش بسیار مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد. این مهم به واسطه وجود آنتی اکسیدان هایی از قبیل ویتامین C و ویتامین A، و انواع مواد آلی مفید موجود در آن است. رادیکال های آزاد، فراورده های جانبی واکنش های شیمیایی بدن هستند و مهمترین عامل آسیب رسانی به سلول های بدن و بروز بیماری ها می باشند. ترکیبات آنتی اکسیدان، با حذف رادیکال های آزاد در جهت حفاظت از بدن و جلوگیری از بیماری های مزمن به خصوص سرطان عمل می کنند. علاوه بر این، ویتامین C موجود در عناب با تحریک تولید گلبول های سفید که سربازان دفاعی بدن هستند، باعث استحکام این سدّ دفاعی بدن می شود. در طب سنتی ایران نیز مصرف جوشانده عناب برای درمان سرفه، سرماخوردگی و آنفلوانزا و انواع گلودرد بسیار توصیه شده است. چای عناب در شرق آسیا یک نوشیدنی بسیار گوارا محسوب میشود که به جلوگیری از سرماخوردگی نیز کمک میکند.
ضد سرماخوردگی
اگر دچار سرماخوردگی شدهاید و از خشکی سینه و سرفه رنج میبرید، عناب داروی گیاهی مناسب و کارآمدی است. عناب دارای لعاب فراوان، پروتئین، مواد قندی و مقدار زیادی ویتامین C است. عناب به دلیل داشتن لعاب زیاد، نرم کننده سینه و ضد سرفه است. جوشانده عناب گرفتگی صدا را برطرف میکند. به علاوه آسم و تنگی نفس را برطرف میکند.
تصفیه خون و کاهش فشار خون
در عناب ترکیبات آلکالوئیدی و ساپونین ها به مقدار قابل توجهی وجود دارند که در تصفیه خون و پاکسازی آن از مواد سمی دخالت دارند. قدیمی ها می گفتند عناب خون را صاف می کند، و منظورشان دقیقاً همین بود؛ زیرا وجود سموم در خون ضمن آسیب رساندن به سلول ها و بروز اختلال در عملکرد آنها، باعث تنش روی دستگاه ایمنی و لنفی می شود. در هوای آلوده این روزهای شهرهای بزرگ، مصرف عناب می تواند به خوبی به پاکسازی خون شما از سموم کمک کند.
همچنین مصرف عناب به دلیل وجود پتاسیم زیاد در آن؛ نقش مهمی در کاهش فشار خون دارد.
سلامت گوارش
فیبر خوراکی، ساپونین، و تریترپنوئیدهای عناب در سلامت دستگاه گوارش نقش دارند. این ترکیبات باعث افزایش بازجذب ریزمغذّی ها در روده و تسهیل حرکت مواد در طول روده بزرگ می شوند. مصرف مداوم عناب می تواند در پیشگیری و درمان یبوست و نفخ نیز موثر باشد. مصرف عناب به هضم غذا کمک کرده و در جلوگیری از نفخ موثر است. همچنین عناب تقویت کننده کبد، معده، طحال و دستگاه گوارش است.
عناب در زمان ابتلا به اسهال میتواند حرکات مربوط به دستگاه گوارش را کاهش دهد. میوه خشک رسیده به عنوان ملین میباشد. حتی تأثیر آن برای کمک به درمان یبوست با مطالعات بالینی مختلف به اثبات رسیده است
سلامت پوست
عناب با وجود آنتی اکسیدان های غنی، به سلامت پوست کمک می کند. شادابی پوست، درمان جوش و آکنه، جلوگیری از چین و چروک پوست از مهمترین مزایای مصرف عناب برای پوست است. همچنین اگر به تعرق شبانه دچار هستید یا زیاد عرق می کنید، عناب بخورید. شاید باور نکنید که به جای خرید انواع کرم ها و لوسیون های گران قیمت، می توانید با مصرف مداوم خوراکی های طبیعی به زیبایی و سلامت خود اهمیت بدهید. کافی است یک بار مواد تشکیل دهنده محصولات آرایشی و بهداشتی تان را بخوانید تا ببینید از عصاره انواع میوه ها و دانه های خوراکی که ممکن است به راحتی از خوردن آنها صرف نظر کنید، در ترکیب آن استفاده شده است. دم کرده ریشه عناب برای رشد و تقویت مو و درمان تب مفید است.
کنترل دیابت
از دیگر خواص شگفت انگیز عناب ترکیبات اتری موجود در عناب عامل مهار کنندهای در افزایش قند خون است. همچنین عناب مقادیر پارامترهای بیوشیمیایی مانند قند خون، اوره، کراتینین، کلسترول سرم، تریگلیسیرید سرم، HDL، LDL، هموگلوبین و هموگلوبین گلیکوزیله را به طور قابل توجهی به سطح نرمال نزدیک میکند.
در قرآن کریم به انسان دستور داده شده که به تغذیه خود دقت کند. در قرآن یک سوره به نام انجیر (الّطین) وجود دارد و در موارد دیگر از زیتون و انجیر نام برده شده است. پیامبر اکرم به خوردن انجیر توصیه کرده و آن را درمان درد مفاصل و بواسیر دانسته است. پس در دین اسلام از خواص شگفت انگیز انجیر خشک سخن گفته شده است.
انجیر از نظر گیاه شناسی متعلق به خانواده توت می باشد و اگرچه یک میوه فصلی است، اما نوع خشک آن در تمام طول سال وجود دارد. انجیر خشک در حدود 29% آب، 50% فند، 4% پروتئین، 5.5% نیتروژن، 2% اسیدهای چرب و ماده ای به نام پزورالن Psoralen (فرمول شیمیایی C12H6O3) است. یک عدد انجیر خشک، فقط 20 کالری انرژی دارد. انجیر غنی از فیبرهای خوراکی، قندهای طبیعی و مواد معدنی مختلف است. در انجیر، انواع اسید آمینه های مهم از قبیل لوسین، لیزین، والین و آرژنین وجود دارد. این خوراکی لذیذ منبع خوبی برای کلسیم، پتاسیم، فسفر، منیزیوم، مس، آهن و منگنز؛ و همچنین ویتامین های B، A، C و تیامین است. انواع ترکیبات فنولی، فلاوونوئیدها، آلکالوئیدها و ساپونین ها قدرت آنتی اکسیدانی بالای انجیر را تضمین می کند. به دلیل وجود این ترکیبات و همچنین خاصیت ضد باکتری و ضد قارچی، انجیر نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد. انجیر چه به شکل میوه و چه به صورت خشکبار، سرشار از خاصیت است و در درمان کم خونی، بیماری های کبدی، ناتوانی جنسی، یبوست، سوء هاضمه، بواسیر، دیابت، سرفه، برونشیت و تنگی نفس کمک می کند. ترکیبات موجود در انجیر بر روی تارهای صوتی اثر التیام بخش دارند. ترکیبات قلیایی انجیر، به تنظیم pH خون کمک می کند.
سلامت دستگاه گوارش
در بررسی خواص شگفت انگیز انجیر خشک ، مهمترین خاصیت درمانی انجیر برای آن دسته از افرادی است که همواره از مشکل یبوست رنج میبرند. انجیر مقدار بسیار زیادی فیبر خوراکی دارد به طوری که در هر سه عدد انجیر، 5 گرم فیبر وجود دارد؛ و لذا خاصیت ملینی دارد. این امر همچنین باعث تسهیل کار روده بزرگ می شود. افراد مبتلا به یبوست میتوانند علاوه بر مصرف روزانه این میوه به حالت خام یا خشک، تعدادی انجیر خشک را از شب تا صبح در یک لیوان آب خیسانده و صبح پیش از صبحانه میل کنند. انجیر در هر دو حالت خام و خشک، ملین خوبی بهشمار میآید.
مدیریت وزن
همانطور که پیشتر گفتیم، انجیر محتوای فیبر بالایی دارد. یکی از فواید فیبرهای خوراکی، کاهش سرعت هضم در دستگاه گوارش است که باعث می شود دیرتر گرسنه شوید و مدت زمان بیشتری احساس سیری کنید؛ از این رو می تواند در روند کاهش وزن به شما کمک کند. البته اگر اخیراً به دلیل بیمای کمی لاغر شدید، با مصرف انجیر می توانید وزن از دست رفته را بازیابید؛ زیرا انجیر به خصوص اگر با شیر مصرف شود کالری بالایی به شما می رساند.
سلامت قلب
انجیر خشک دارای امگا3، امگا6 و آنتی اکسیدان های فنولی است. این ترکیبات نقش مهمی در حفاظت از قلب در برابر بیماری ها و کاهش خطرپذیری ابتلا به اختلالات دستگاه قلبی عروقی دارد. انجیر به علت دارا بودن پتاسیم و سایر مواد معدنی مفید برای دستگاه قلبی عروقی، به کنترل و کاهش فشار خون کمک می کند. پتاسیم موجود در انجیر، به کاهش سطح تری گلیسرید خون کمک می کند. میزان بالای تری گلیسرید، اصلی ترین دلیل چاقی و بیماری های قلبی عروقی است. همچنین انجیر دارای فیبر محلول پکتین است، که به پاکسازی توده های کلسترولی در طول دستگاه گوارش کمک می کند. جالب است بدانید که برگ درخت انجیر نیز به کاهش تری گلیسرید کمک می کند.
سلامت زنان
مصرف انجیر برای زنان میانسال از اهمیت بسیاری برخوردار است. ترکیبات موجود در انجیر، به تنظیم نوسان هورمون های زنانه پس از یائسگی کمک می کند. تغییرات هورمونی با تاثیر بر قدرت سیستم ایمنی بدن، توان پاسخگویی به رادیکال های آزاد را کاهش داده و باعث افزایش خطرپذیری ابتلا به بیماری های مزمن و سرطان می شود. تحقیقات ثابت کرده که مصرف مداوم انجیر احتمال ابتلا به سرطان سینه پس از دوران یائسگی را تا 34% کاهش می دهد.
کلسیم و منیزیوم موجود در انجیر در تشکیل و تقویت ساختار استخوان، و کمک به بازسازی آن بس از آسیب نقش دارد. مصرف آن به زنانی که در معرض خطر یائسگی هستند، توصیه می شود.
کنترل دیابت
بر اساس اعلام انجمن دیابت آمریکا، انجیر به خاطر محتوای فیبر بالا به کنترل بیماری دیابت کمک می کند. انجیر به دلیل وجود پتاسیم در تنظیم پاسخ انسولینی بدن و مقدار قندی که جذب می شود دخالت دارد. همچنین آنتی اکسیدان های انجیر عامل مهمی در درمان آسیب هاب ناشی از دیابت می باشد. از این رو دارای خاصیت ضد دیابتی است و به تنظیم سطح قند خون کمک می کند. مصرف برگ درخت انجیر در مبتلایان به دیابت نوع اول، دوز انسولین تزریقی را کاهش می دهد.
تقویت قوای جنسی
انجیر از دیرباز در هند و برخی کشورهای آسیایی به عنوان دارویی برای بیماری های مقاربتی استفاده شده است. مطالعات بیشتر در خصوص مکانیسم این عمل لازم است. همچنین مصرف انجیر برای اختلالات جنسی از قبیل نازایی، زود انزالی، و مشکلات نعوظ توصیه شده است. وجود مقادیر فراوان مواد معدنی و ویتامین ها دلیل خوبی برای این کارکرد انجیر است. انجیر خیسانده در شیر، معجون تقویت قوای جنسی است.
سلامت استخوان ها
افرادی که سدیم زیادی مصرف می کنند، دچار مشکل دفع کلسیم از ادرار هستند. به دلیل پتاسیم فراوانی که در انجیر وجود دارد، مصرف انجیر با تنظیم مواد دفع شده از ادرار، مانع از دفع کلسیم می شود ولی مقدار اسید اوریک و سموم دفعی را افزایش می دهد. همان طور که می دانید، کلسیم مهمترین ماده معدنی ضروری برای استحکام استخوان هاست.
کلسیم و منیزیوم موجود در انجیر در تشکیل و تقویت ساختار استخوان، و کمک به بازسازی آن بس از آسیب نقش دارد. مصرف آن به زنانی که در معرض خطر یائسگی هستند، توصیه می شود.
تقویت بینایی
مصرف انجیر به تقویت ماکولای چشم کمک می کند و لذا با جلوگیری از تخریب ساختار چشم، در سلامت چشم و تقویت قوای بینایی نقش دارد. نابینایی ناشی از تخریب ماکولا، یکی از مشکلات شایع بینایی به خصوص در سالمندان است که با کمک خواص شگفت انگیز انجیر خشک می توان به مبارزه با ان رفت.
ضد سرطان
ترکیبات پلی فنولی از مهمترین آنتی اکسیدان های موجود در انجیر هستند و نکته جالب این است که مقدار ترکیبات فنولی در انجیر خشک، بیشتر از انجیر تازه است.
انجیر حاوی مجموعه ای از آنتی اکسیدان ها و ترکیبات فلاونوئیدی است و ثابت شده در کاهش خطرپذیری ابتلا به سرطان روده بزرگ، پروستات و سینه نقش دارد. همچنین این ترکیبات از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کند.
در معرفی خواص شگفت انگیز زرشک جالب است بدانید اگر به شما بگوییم که زرشک، گیاهی است که سلامت قلب شما را تضمین می کند، دستگاه گوارش و کبد شما را تمیز می کند، و در جلوگیری از دیابت و سرطان موثر است؛ از این به بعد نه تنها بیشتر زرشک پلو خواهید خورد، بلکه زرشک را خالی و به عنوان تنقلات مصرف خواهید کرد!
زرشک در نگاه اول، منبع خوبی از ویتامین C است که برای داشتن پوستی سالم و شاداب لازم است. همچنین ویتامین C به تقویت سیستم ایمنی بدن، دفع سموم بدن، و تقویت استخوان و دندان ها کمک می کند.
در زرشک ماده ای به نام بربرین وجود دارد که می توان گفت مسئول اصلی تمام خواص زرشک است و به عنوان یک آنتی بیوتیک در از بین بردن باکتری ها و قارچ ها نقش دارد. زرشک می تواند قارچ های مولد بیماری در پوست و واژن را از بین ببرد. بربرین نه تنها از رشد باکتری ها و سایر میکروارگانیسم های بیماریزا جلوگیری می کند، بلکه به ارتقا کیفیت سیستم ایمنی بدن نیز کمک می کند. بربرین، تولید گلبول های سفید خونی که در واقع سربازهای جنگجوی بدن می باشند و با عوامل بیماریزا مبارزه می کنند، افزایش داده و از این طریق به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند. جالب است بدانید که بربرین در دراز مدت می تواند علیه باکتری هایی که به آنتی بیوتیک های خوراکی مقاوم شده اند، عمل کند. ایزوکینولین ها و آلکالوییدهای پروتوبربرین، ترکیبات موثر دیگری در زرشک هستند که در درمان دردهای مزمن دخالت دارد. همچنین زرشک منبع سرشاری از ویتامین B (تیامین) و ماده معدنی روی است.
می توان گفت تقریباً تمام خواص دارویی و درمانی زرشک، ناشی از وجود ترکیبی به نام بربرین است. بربرین موجود در زرشک، در کاهش التهاب های مجاری ادراری، تنفسی و گوارشی دخالت دارد.
بربرین روی ماهیچه های صاف جدار روده اثر گذاشته و باعث بهبود کیفیت گوارش می گردد. ترکیبات بربرین موجود در زرشک با کشتن باکتری های بیماریزای روده، به درمان اسهال های ناشی از مسمومیت غذایی کمک می کند. همچنین با توجه به این که زرشک قابض است، به درمان اسهال کمک می کند. بربرین برای سلامت چشم و درمان بیماری ورم ملتحمه چشم مفید است.
از دیگر خواص شگفت انگیز زرشک ترکیبات شیمیایی موجود در آن است که خطرپذیری آسیب رسانی به DNA را کاهش می دهد، سطح آنزیم های سم زدای کبد را تنظیم می کند، و از آسیب دیدن کبد توسط مواد سمی کربن تتراکلرید جلوگیری می کند. از این رو می توان گفت مصرف زرشک به سم زدایی کبد کمک کرده و با بهبود کیفیت عملکرد کبد، از ناراحتی های کبدی و ایجاد سنگ صفرا جلوگیری می نماید.
بربرین با افزایش میزان حساسیت به انسولین در سلول های بدن، به صورت مستقیم روی سطح قند خون تاثیر می گذارد و از این رو در کنترل دیابت موثر است. بربرین، می تواند روی متابولیسم قند و چربی ها اثر مثبت داشته باشد و از این نظر، اثری مشابه با داروی خوراکی متفورمین دارد که برای افراد مبتلا به دیابت نوع دو تجویز می شود. بربرین باعث کاهش سطح تری گلیسرید، کاهش سطح کلسترول بد خون، کاهش میزان هموگلوبین گلیکوزیله، و در مجموع بهبود فاکتورهای مرتبط با دیابت نوع دوم می گردد.
وقتی صحبت از خواص زرشک برای سلامت قلب می شود، می توان مجموعه ای از فواید ارزشمند را بیان کرد. بربرین موجود در زرشک، غلظت کلسترول و تری گلیسرید سرم خون را کاهش می دهد. مصرف زرشک، خون را رقیق می کند و از این طریق باعث کاهش فشار خون می شود. زمانی که جریان خون پس از لحظه ای قطع شدن، مجدداً برقرار می شود(مثل زمانی که سکته رد می شود) به بافت قلبی آسیب می رسد. ترکیبی به نام بربارین در زرشک وجود دارد که با تنظیم غلظت یون های کلسیم داخل سلول، و جلوگیری از فعال شدن پروتئینی که باعث آسیب رسیدن به بافت قلب می شود؛ سلامت قلب را تضمین می کند. همچنین با توجه به این که کلسیم در انقباض عضلانی دخالت دارد، بربارین با افزایش حساسیت سلول های ماهیچه قلب به کلسیم، باعث تقویت انقباض قلب می شود.
با توجه به عوارض جانبی متعددی که داروها و روش های مختلف لاغری به دنبال دارند، متخصصین همواره به دنبال تهیه یک دارو بر پایه ترکیبات طبیعی موجود در خوراکی ها هستند تا ضمن اثربخشی مثبت، فاقد هرگونه عوارض ناخواسته جانبی باشد. آنزیمی به نام AMPK در سلول های بدن وجود دارد که آن را کلید اصلی لاغری نیز می نامند و نقش مهمی در تنظیم متابولیسم و افزایش سوخت و ساز چربی ایفا می کند. بربرین یکی از مهمترین ترکیباتی است که باعث فعال شدن آنزیم AMPK می شود و همچنین از انباشته شدن چربی در سلول ها جلوگیری کرده و به دفع آن کمک می کند.
بربرین به سلامت مغز و عروق خونی کمک می کند و از این رو می تواند در کاهش احتمال ابتلا به آلزایمر، پارکینسون و بیماریهای مرتبط با زوال عقل نقش داشته باشد.
حتما می دانید که در روده انسان گروهی از باکتری های مفید زندگی می کنند که به گوارش غذا، بازجذب برخی مواد معدنی، و ساخت ویتامین ها کمک می کنند. جمعیت این باکتری ها همواره در محدوده معینی رشد می کند تا ارتباط دوطرفه سود-سود بین سلول های بدن انسان و باکتری ها وجود داشته باشد. باکتری ها فضایی برای زندگی و مواد غذایی را در اختیار می گیرند و سلول های بدن انسان نیز از فعالیت های باکتری ها استفاده می کنند. در بیماران مبتلا به نشانگان SIBO جمعیت باکتری های ساکن روده بیش از حد افزایش می یابد و این امر مشکلاتی را برای بیمار به همراه دارد که در روش های معمول درمان، از آنتی بیوتیک های خوراکی استفاده می شود. بربرین موجود در زرشک با توجه به خواص آنتی بیوتیکی و طبیعی بودن می تواند مکمل مهمی برای درمان بیماران مبتلا به SIBO باشد.
بربرین در مسیرهای التهاب زا دخالت می کند و با مسدود کردن این مسیرها یا بی اثر کردن ترکیبات التهاب زا، اثر ضد التهابی دارد. از اثر ضد التهابی بربرین می توان برای کاهش التهاب ریه ها به خصوص در افراد سیگاری استفاده کرد. این امر همچنین به کاهش انباشته شدن مایع میان بافتی در ریه کمک می کند.
در زمره مهترین خواص شگفت انگیز زرشک ترکیبات آنتی اکسیدانی متفاوتی است که مهمترین آن ها شامل بربرین، بربامین و بربروبین است.
آخرین دیدگاهها