خواص شگفت انگیز کرنبری چند سالی است که در برخی آجیل فروشی ها نوعی میوه خشک از خانواده تمشک ها، به نام کرانبری دیده می شود. کرانبری در شمال اروپا و کانادا و نقاطی از آمریکای جنوبی به وفور یافت می شود اما معروفترین نوع آن که به صورت تجاری کشت می شود، در شمال آمریکا و کانادا وجود دارد. میوه تازه کرانبری بسیار ترش است و از این رو این میوه بیشتر به صورت مخلوط با آبمیوه، میوه خشک، انواع سُس ها، و یا مکمل های غذایی مصرف می شود. در داروخانه ها شما می توانید انواع مکمل های غذایی بر پایه کرانبری از قبیل کپسول، شربت و عصاره را پیدا کنید. کرانبری حاوی مجموعه ای از ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی مفید است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
همان گونه که گفتیم کرانبری از خانواده بری berry است و در مورد نام کرانبری چنین تصور می شود که وقتی نخستین گروه از مهاجرین اروپایی به آمریکا با این گیاه مواجه شدند، به دلیل شباهت گیاه کرانبری(شامل گل و ساقه و گلبرگ) به مرغ ماهیخوار، آن را کرانبری نامیدند. Crane bird در زبان انگلیسی نوعی مرغ ماهیخوار بزرگ است. در قرن هفدهم میلادی، به این میوه تمشک خرسی یا bearberry گفته می شد، چون خرس ها عاشق خوردن آن هستند.
در مورد کاشت کرانبری بد نیست بدانید که این میوه را روی سطح دریاچه های کوچک و به صورت شناور بر آب پرورش می دهند. همین امر صحنه های جالبی را هنگام برداشت کرانبری ایجاد می کند که در تصویر زیر می بینید.
در دنیای میوه ها، کرانبری یکی از غنی ترین میوه ها از نظر میزان آنتی اکسیدان است. پس پیشنهاد می کنیم تا از کرانبری به عنوان تنقلات، یا هنگام درست کردن کیک و دسر استفاده کنید تا از خواص بی نظیر آن از جمله مبارزه با رادیکال های آزاد، مقابله با التهاب سلولی، تقویت سیستم ایمنی و بسیاری فواید دیگر بهره مند شوید.
در حدود 90% از محتوای میوه تازه کرانبری را آب تشکیل می دهد، و مابقی آن بیشتر حاوی کربوهیدرات و فیبرهای خوراکی است. پس مشخص است که میوه خشک کرانبری در وهله نخست شامل کربوهیدرات و فیبرهای خوراکی است. کربوهیدرات های کرانبری شامل قندهای ساده مثل ساکارز، گلوکز و فروکتوز است. مجموعه ترکیبات مغذّی و آنتی اکسیدان کرانبری، اثر ضد التهابی قوی روی دستگاه قلبی عروقی، دستگاه گوارش و حفره دهانی دارد.
ویتامین C موجود در کرانبری آنتی اکسیدان قدرتمند و شناخته شده ای که نقش مهمی در سلامت پوست و عضلات و استخوان ها دارد. ویتامین E مهمترین آنتی اکسیدان محلول در چربی بدن است و با رادیکال های آزادی که به ساختارهای دارای چربی سلول ها آسیب می رسانند مبارزه می کند. با توجه به این ویژگی، ویتامین E دارای اثر ضد التهابی قوی و به خصوص کاهش نشانه های بیماری هایی مثل آسم، اوستئوآرتریت و روماتوئید است. همچنین ویتامین E خطرپذیری ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش داده، شدت و فراوانی علایم یائسگی در زنان را تخفیف داده، و از پیشرفت عوارض دیابت جلوگیری می کند. ویتامین E یکی از مهمترین آنتی اکسیدان های موجود در ذرات کلسترول است که از اکسید شدن کلسترول توسط رادیکال های آزاد جلوگیری می کند. ذرات کلسترول فقط در صورت اکسید شدن، به دیواره رگها می چسبند و در نهایت باعث تصلب شرایین، انسداد عروق و سکته قلبی می شود. ویتامین E نقش بسیار مهمی در حفاظت در برابر بیماری های قلبی عروقی دارد. ویتامین K یکی از ترکیبات مهمی است که در فرایند انعقاد خون، دردهای قاعدگی زنان و بهبود گردش خون نقش دارد. مس و منگنز جزوی از ساختار یکی از مهمترین آنزیم های سم زدای بدن که با رادیکال های آزاد مقابله می کند، می باشند. 
در بروز عفونت های باکتریایی در بدن، همیشه اولین مرحله اتصال یا چسبیدن باکتری ها به سطح سلول ها است. در سطح خارجی باکتری ها، انواع مولکول ها و ساختارهای سلولی وجود دارد که قابلیت اتصال به سلول های بدن را برای باکتری فراهم می کند؛ و در صورت مناسب بودن سطح سلول، عمل اتصال صورت می گیرد. عفونت مجاری ادراری یکی از شایع ترین عفونت های باکتریایی به خصوص در زنان است که به دلیل حمله باکتری E.coli به دیواره داخلی مثانه و مجاری ادراری رخ می دهد؛ این بیماری همچنین در افراد مبتلا به بیماری MS نیز شایع است. در مورد دیگری می توان از باکتری هلیکوباکتر پیلوری نام برد، که با اتصال به دیواره معده به عنوان عامل مهمی در ایجاد زخم معده و سرطان معده شناخته شده است. باکتری P.gingivalis عامل بیماریزای دیگری است که به بافت پوششی لثه می چسبد و یا با مولکول ها و پروتئین های حفره دهانی واکنش داده و به بافت دهان و دندان آسیب می رساند. درمان شایع برای این بیماری ها، استفاده از آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن باکتری ها است؛ اما امروزه درمان جایگزینی وجود دارد که در آن از ترکیباتی استفاده می شود که از اتصال باکتری به سطح سلول ها جلوگیری می کند. ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در کرانبری می تواند از اتصال این باکتری ها به سلول های پوششی بافت ها جلوگیری کند و از این رو نقش منحصربفردی به این خوراکی می دهد. همچین مصرف کرانبری باعث می شود تا اسیدیته (pH) مجاری ادراری کاهش یابد و شرایط برای بقای باکتری های بیماریزا سخت شود. در کرانبری انواع آنتی اکسیدان های گیاهی یافت می شود که بیشتر از نوع پلی فنولی می باشد. جالب است بدانید که بیشتر ترکیبات آنتی اکسیدانی کرانبری در پوست آن وجود دارد. یکی از مهمترین این ترکیبات، پروآنتوسیانیدین های نوع A است که نقش مهمی در جلوگیری از اتصال باکتری ها به سلول های بدن دارد. به دلیل وجود کوئینیک اسید quinine acid در کرنبری، مصرف متعادل آن از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می کند.
کرانبری به جز مواد معدنی و ویتامین های متفاوتی که دارد، سرشار از انواع ترکیبات آنتی اکسیدان است که با رادیکال های آزاد و مولکول های خطرناکی که به سلول های بدن آسیب می رسانند و یکی از مهمترین عوامل بیماری های قلبی و سرطان هستند، مبارزه می کند. برخی از مهم ترین آنتی اکسیدان های موجود در کرانبری عبارتند از:
آنتوسیانین ها. این ترکیبات علاوه بر توانایی مقابله با رادیکال های آزاد، در کاهش وزن، کاهش سطح کلسترول خون، و مبارزه با سلول های سرطانی سینه دخالت دارند.
کوئرستین ها. این ترکیبات شاید قوی ترین آنتی اکسیدان موجود در کرانبری هستند که اثر ضد التهابی بسیار قوی دارند. کوئرستین ها در کاهش نشانه های آلرژی، بهبود درد مفاصل، و کاهش التهاب دیواره سرخرگ ها نقش دارند.
بنزوئیک اسید. یک عامل مهم آنتی بیوتیک که شاید مهم ترین دلیل توانایی کرانبری در مقابله با عفونت های باکتریایی باشد. تاثیر کرانبری در درمان آکنه، عفونت های مجاری ادرار و مثانه تا حد زیادی وابسته به حضور این ترکیبات است.
اپی کاتچین ها. این مواد در چای سبز و شراب قرمز نیز وجود دارند و به کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، سرطان و آلزایمر کمک می کنند.
کرانبری مانند دیگر اعضای خانواده تمشک از جمله توت و شاه توت، و همچنین مانند تمام میوه های قرمز رنگ از قبیل انار و زرشک و عناب دوست بسیار خوبی برای قلب است. ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در کرانبری از قبیل پروآنتوسیانیدین ها و آنتوسیانین ها در سلامت قلب و دستگاه عروقی نقش بسیار مهمی دارند. مصرف کرانبری می تواند باعث افزایش سطح کلسترول خوب خون، کاهش سطح کلسترول بد خون در افراد دیابتی، محافظت از مولکول های کلسترول در برابر اکسید شدن، کاهش سختی عروق در بیماران قلبی، کاهش فشار خون، و کاهش سطح هموسیستئین خون شود. مجموعه این خواص در کاهش خطرپذیری ابتلا به بیماری های قلبی عروقی دخالت دارد.
یکی از مهمترین دلایل بیماری هایی از قبیل سرطان، بیماری های قلبی، دیابت و بیماری های نقص ایمنی در جوامع توسعه یافته، فرایندهای التهابی inflammation است. آنتی اکسیدان های موجود در کرانبری، اثر ضد التهابی قوی دارند که این ترکیبات مانع از فعال شدن آنزیم هایی می شوند که در روند بیماری های قلبی عروقی نقش دارند. مصرف کرانبری با کاهش کلسترول بد خون، کاهش فشار خون، رقیق کردن خون، کاهش التهاب و بهبود جریان خون نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و سکته دارد.
مطالعات ثابت کرده که مصرف کرانبری در کاهش علایم سرماخوردگی و آنفلوانزا نقش دارد. کرانبری توانایی افزایش سیستم ایمنی بدن را دارد که شاید این خاصیت ناشی از وجود ویتامین C و پروآنتوسیانیدین ها در آن باشد. همچنین بر اساس تحقیقات دانشمندان، همکاری بین سه نوع آنتی اکسیدان قدرتمند موجود در کرانبری شامل رزوراترول resveratrol، پیکاتانول piceatannol و پتروستیلبن pterostilbene باعث هرچه قدرتمندتر شدن سیستم ایمنی بدن می شود. جالب اینجاست که اثر این همکاری در حضور منگنز و ویتامین C شدیدتر می شود و حکمت طبیعت به گونه ای است که کرانبری نیز سرشار از منگنز و ویتامین C می باشد. همچنین اثر مصرف کرانبری روی جمعیت باکتری های روده، به افزایش توانایی سیستم ایمنی بدن منجر می شود.
نقش کرانبری در سلامت دستگاه گوارش شامل مجموعه ای از فواید از قبیل ضد اسهال، ضد عفونی کننده، ادرار آور، و سم زداست. کرانبری می تواند در رفع نفخ شکم موثر باشد. یکی دیگر از مزایای مصرف کرانبری، تعدیل جمعیت باکتری های ساکن روده (افزایش جمعیت باکتری های مفید و کاهش جمعیت باکتری های مضر) است و از این نظر، اثر پروبیوتیک دارد. این امر باعث افزایش سلامت دستگاه گوارش، کاهش خطر یبوست و اسهال، کاهش اثر اسید معده، افزایش قدرت ایمنی بدن و افزایش بازجذب مواد مغذّی در روده می شود.
اگر از داروهای رقیق کننده خون از قبیل وارفارین(کومادین) استفاده می کنید، از مصرف بیش از اندازه کرانبری خودداری کنید؛ زیرا مصرف همزمان این دو می تواند اثر دارو را تشدید کرده و منجر به خونریزی شود.
در کرانبری مقدار کمی اگزالات وجود دارد که مصرف زیاد آن ممکن است به افزایش غلظت اگزالات و کلسیم در ادرار منجر شود. بنابراین در زمان انجام آزمایش ادرار، می تواند باعث بروز خطا در نتیجه آزمایش شود.