گز شیرین شاد لقمه 28% پسته

توضیحات

گز 28% پسته شیرین شاد

گز نام خود را از گز-انگبين گرفته است، عامل اصلی این شهد، حشره ای به نام پسیل گون یا پسیل گز است. گزانگبین یکی از مهمترین محصولات مرتعی بشمار می‌رود که به کمک این حشره از شیره گیاه گون تغذیه می‌کند. پس از تخم ریزی این حشره، لارو یا بچه های این حشره تولید نوعی گون می کند که عنصر اصلی ساخت گز است.

این پشه‌ در كوهپايه‌های زاگرس در غرب و نقاط میانی کشور درخت گون را مي‌گزد و شيرهآن را تبدیل به گز-انگبین می‌كند، اين شيره بر روي گیاه باقی می‌ماند و در اواسط شهریور ماه دامداران و چوپانان گزانگبين را با زدن ضربه به درخت گون از آن جدا مي‌كنند. گزانگبین شیره ای سفیدرنگی است که بچه های حشره پسیل گون یا پسیل گز بر روی شاخه های درخت گون یا گز برجای می گذارند.

خداوند در آیه 57 سوره بقره( وَ ظَلَّلْنَا عَلَیْکُمُ الْغَمَامَ وَ أَنزَلْنَا عَلَیْکُمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوَى‏ کلُُواْ ) به کلمه “من” اشاره کرده که هدف آن نام بردن از شیره معجزه آسای “گزانگبین” یا همان شیره “گون” است.

ابوریحان بیرونی در کتاب “الصیدنه” نیز به خاصیت دارویی شیره گون یا من پرداخته است.

به دليل استفاده غير اصولي از “گز انگبين”، پشه توليد كننده اين ماده از بين رفته است و به همين دليل امروزه کمتر از گزانگبين در سوغات اصفهان و برخی استان ها از آن استفاده مي‌شود. برداشت زیاد و غير اصولي، آفت و استفاده از چوب درخچه های گز بعنوان سوخت از عوامل از بین رقتن زیستگاه این حشره مفید شده است. دانشگاه‌ها و مراکز علمي تا کنون نتوانسته‌اند این پشه را تکثیر کنند و نسل آن رو به انقراض است. بهمین خاطر به تولید نوع صنعتی “گزانگبین” است. در سال های گذشته حدود 300 تا 400 کیلو “گز انگبين” در استان اصفهان جمع آوری مي‌شد.

برداشت گزانگبین

در اواخر تابستان محصول درخت گون آماده برداشت است. برای برداشت محصول گزانگبين، پوست دباغی شدة گوسفند را که تمیز و سفید است زیر درخت “گز” یا ” گون” پهن می‌کنند و سپس با چوب به تنة درخت ضربه می‌زنند تا دانه‌هایی شبیه به ارزن از بدنة درخت جدا شود. در طول سال بيش از 10 مرتبه این کار تکرار می‌شود که هر چه بیشتر تکرار شود، نوع محصول بعدی نامرغوب‌تر است. کارشناسان معتقدند تفاوتي در كيفيت گز سنتي و صنعتي وجود ندارد، چراكه اصل گز همان است كه در گذشته نيز توليد مي‌شده است.

نخستین صادرات گز ار کشورمان در زمان “آقا محمد خان قاجار” به جهان عرضه شد. گز در حدود سال 1320 هجری شمسی برای اولین بار در اصفهان به وسیله مخلوط نمودن مقادیر مساوی از شکر، گزانگبین، سفیده تخم‌مرغ و مغز پسته و بادام به دست آمد. در سال‌های حدود 1330 هجری شمسی گلوکز مایع(بادکا) از چین به ایران آورد و مورد توجه و استفاده گزسازان اصفهاني قرار گرفت.

هميشگي و تكراري نشدن اين محصول يكي از ويژگي‌هاي مهم آن است. تمام مسافران در تمام ايام سال بدون هيچ گونه محدوديتي مي‌توانند از اين سوغاتی خوش طعم بهره‌مند شوند.

امروزه برخی از توليدكنندگان ” گز” در اصفهان و کرمان در توليد گز از “گز علفی” استفاده می‌کنند كه از درخت بلوط تهیه می‌شود و در سنندج و کوهپایه‌های زاگرس بدست می آید. همچنين برخي از “تَرنجبین” استفاده می‌کنند که در خراسان و به خصوص خراسان جنوبی رشد مي‌كند. گز انگبین در منابع مختلف به نام هایی گز خوانسار، انگبین گون، ترنجبین اصفهان و شهد پارسی نامیده شده است.